Làng thêu Đông Cứu
BÁO CÁO KHẢO SÁT THỰC ĐỊA LÀNG NGHỀ
Làng nghề: Làng thêu Đông Cứu
Địa chỉ: thuộc xã Dũng Tiến, huyện Thường Tín, Hà Nội
Người khảo sát: Đào Lê Hồng Mỹ
Ngày đi khảo sát:
Người phỏng vấn:
- Anh Nguyễn Văn Đốc – 0904497848 – làng Đông Cứu, xã Dũng Tiến, huyện Thường Tín, Hà Nội
- Anh Vũ Giỏi – 0903203803 - làng Đông Cứu, xã Dũng Tiến, huyện Thường Tín, Hà Nội
Báo cáo ghi nhận từ khảo sát làng nghề:
Làng thêu Đông cứu đã có lịch sử thêu lâu đời với nghề thêu truyền thống trên trang phục cung đình. Anh Nguyễn Văn Đốc đã làm nghề được hơn 20 năm, hiện tại làng chuyên thêu trang phục cho các lễ hội, đồng cốt. Làng có truyền thống thêu rất lâu đời, nhà nào trong làng cũng làm. Đơn đặt hang tùy thuộc theo mùa, mùa lễ hội sẽ nhiều việc hơn.
Giá cả đa dạng tùy theo độ phức tạp của mẫu thêu. Thêu máy rẻ hơn và nhanh hơn thêu tay nhiều. Thêu máy đc sử dụng khi khách hang ko yêu cầu cao, muốn rẻ hoặc cần gấp. Có chiếc áo thêu tay cầu kỳ nhất có thể lên tới 100 triệu. Họa tiết hoa văn anh tự vẽ phác thảo nên nhưng vẫn dựa theo những mẫu cổ. Những mẫu mã trên áo của anh luôn được rút kinh nghiệm để lần sau đẹp hơn trước.
Nguyên liệu vải lụa từ làng Vạn Phúc, gấm từ Trung Quốc.
Khó khăn: Khó vay vốn. Tìm thợ khó, đào tạo thợ lâu, giới trẻ không làm nhiều – bỏ nghề làm việc khác nhiều vì công thêu rẻ mà công việc đòi hỏi tỷ mỷ, kiên nhẫn, nhiều công sức. Khách hang không đánh giá đúng được giá trị thẩm mỹ, dễ bị cạnh tranh, chỉ cần bị chụp bức ảnh là có thể làm nhái lại với giá rẻ hơn. Vì vậy anh cần nghiên cứu thay đổi mẫu liên tục để tránh bị sao chép.
Các phương pháp thêu đều giữ được từ truyền thống, bây giờ có them thêu máy nên cũng giải quyết được nhiều việc nhanh hơn. Hồi trước để vẽ mẫu, các cụ dung giấy than hoặc vẽ trực tiếp lên vải, rất mất công. Hiện nay có giấy can cũng đỡ hơn nhiều
Anh Vũ Giỏi là nghệ nhân thêu nổi tiếng nhất của làng, anh đã từng phục dựng rất nhiều mẫu áo cung đình phục vụ cho các bảo tang và các mục đích nghiên cứu.
Anh Giỏi đặc biệt tâm huyết với nghề và anh xác định đi theo con đường riêng để tạo nên giá trị cho nghề thêu. Rất cầu kỳ trong từng chi tiết và nguồn nguyên liệu. Anh đã từng đi chọn tơ tằm khi còn là kén để kéo ra sợi tơ mà anh mong muốn. Đặt sợi tơ -> thuê xe theo kích cỡ chỉ mình muốn. nếu màu đơn giản thì thuê nhuộm, màu khó thì tự nhuộm. Số lượng ít nhưng đảm bảo chất lượng đúng như yêu cầu.
Anh cùng các nhà nghiên cứu tìm hiểu những hình mẫu từ lịch sử, thời Lý – Trần để phục dựng lại, các chi tiết, đường nét, tỷ lệ, đều cố gắng tôn trọng nguyên bản. Từ rất nhiều nguồn thông tin như hỏi các cụ, các tư liệu xưa…. Thừa nhận mình không phải là nhà sử học, không thể hoàn toàn chuẩn xác với lịch sử, nhưng anh cố gắng hết sức trong khả năng của mình.
Anh cũng mong muốn được truyền dạy lại cho thế hệ sau kỹ thuật thêu truyền thống và đang xây dựng một bảo tàng cá nhân cùng không gian sáng tác để thực hiện được ước mơ này.
Ngoài đi sâu vào dòng phục dựng, anh vẫn có thể làm những mặt hang bình dân phục vụ lễ hội cho bà con.
Phân tích, suy nghĩ và nhận định của người đi khảo sát làng nghề:
Làng thêu Đông Cứu sở hữu một nghề rất đặc sắc là thêu cung đình, chứa đựng được tinh hoa văn hóa của lịch sử Việt Nam cả về nghệ thuật và kỹ thuật. Tuy nhiên do nhu cầu của thị trường không còn nên bây giờ chỉ phục vụ lễ hội, biểu diễn, đồng cốt. Những người am hiểu không nhiều nên nghệ thuật thêu này dễ bị biến tướng, lai căng với Trung Quốc, suy giảm về giá trị thẩm mỹ và kỹ thuật.
May mắn là những nghệ nhân tâm huyết với nghề đã cố gắng gìn giữ, phục dựng, và truyền bá lại cho thế hệ sau những giá trị này.
Cần tạo điều kiện, hỗ trợ các nghệ nhân nghiên cứu và bảo vệ nghệ thuật thêu này.
Các câu hỏi thắc mắc chưa được giải đáp trong quá trình khảo sát:
