Làng đan quạt Thái Hòa
Trên hành trình đi tìm hiểu các làng nghề thủ công truyền thống Việt Nam, Trại Cá có dịp ghé thăm làng Thái Hòa, nơi có nghề đan tre, đan quạt được nhiều người biết đến.
Đến Thái Hòa, tôi tìm ngay đến một xưởng làm rổ tre khá lớn ở làng. Khi đến nơi, vừa đúng lúc thấy những kiện hàng đang được đóng chặt để mang xuất khẩu. Nhưng rất không may, vì đi vào đúng mùa gặt, nên dân làng tập trung cho việc nhà nông. Vì thế rất khó tìm được thợ đang làm nghề để tận mắt xem quy trình làm sản phẩm của họ.
Đi một vòng quanh làng đến chợ, dù chưa tìm được nghệ nhân của làng, nhưng chúng tôi được xem các bà bán hàng vừa là người bán, vừa ngồi đan quạt thoăn thoắt. Thông qua lời giới thiệu của mọi người, ở đây người ta hay đan quạt tai voi. Nếu đi dịch sang mé thôn bên cạnh sẽ là khu vực đan quạt lá đề. Những chiếc quạt ở đây được làm lúc rảnh và cũng để ở chợ để tiện trao đổi buôn bán cho nhau.
Thông qua sự chỉ dẫn, tôi có tìm gặp được ông Đặng Văn Pho - người nổi tiếng nhất trong việc đan quạt lá đề. Nhà ông không làm ruộng mà chỉ đan quạt bán thôi nên chắc chắn khi đến nơi sẽ được nhìn trực tiếp quá trình đan quạt mà không lo nhà ông đang bận gặt.
Tìm đến tận nhà ông Pho, không may lần 2 là ông đã đi vắng, chỉ có bà Nguyễn Thị Then vợ ông ở nhà, bà cũng đang đan quạt. Nhìn kỹ những chiếc quạt lá đề nhà bà làm chúng tôi có thể hiểu sự khác biệt so với những chiếc quạt trực tiếp làm ở chợ. Chúng được đan bằng những sợi nan rất mảnh, mịn và đều nhau tăm tắp. Nhờ vậy, chiếc quạt hoàn thiện nhẹ bẫng, sờ bề mặt mịn mượt không hề bị gai, khi quạt thì rất nhẹ mát.
Sản phẩm quạt do nhà ông Pho thường được khách đến mua và bán ở các địa điểm du lịch như Tây Thiên.. Có thể đan theo chữ yêu cầu như Chúc mừng năm mới, du lịch 2016…
Bà Then kể rằng, nghề đan tre đã có ở làng từ rất lâu, nhưng vẫn luôn chỉ là nghề phụ vì công không cao. Nguồn gốc của quạt lá đề cũng từ nhà bà. Thông qua câu chuyện, chúng tôi biết rằng ngày trước bố đẻ của ông Pho tình cờ xem được 1 bức ảnh ở đâu đó có hình chiếc quạt và cụ đã tự bắt chước để tạo ra quạt lá đề. Bao nhiêu năm nay hình thức và cách đan chiếc quạt không hề thay đổi, chỉ có màu sắc kết hợp là khác đi.
Rời nhà ông Pho, chúng tôi tìm đến nhà cô Thu cũng chuyên làm quạt lá đề. Tuy nhiên các sản phẩm của cô Thu đa dạng hơn, cô làm nhiều kích thước và đa số là làm quạt trắng để khách có thể tùy ý sử dụng. Quạt do cô Thu làm ra không được tinh mịn như nhà ông Pho nhưng giá thành rẻ hơn và đa dạng kích cỡ nên đảm bảo được nhu cầu của khách hàng.
